Oordelen

‘….echt hoor valt bijna niet op! Van een afstand sowieso niet.’ 
Met een ongemakkelijke lach kijk ik dankbaar naar mijn collega. ‘Valt mijzelf gelukkig
ook alles mee. Vroeger waren het standaard van die glimmende zilveren dingen -
Heras Hekwerk is er niets bij!’ Breed lachend loop ik door. 
‘Jaaa….daar is ze, onze miss Perfect!’ 
Ogenblikkelijk plooi ik naar een neutrale uitdrukking. Mijn lip blijft        
                                                                              onhandig haken achter één van
                                                                              mijn witte slotjes.

---

‘Ook goedemorgen,’ reageer ik zo normaal mogelijk.’ 
‘Gaat het een beetje?’ vraagt ze liefjes. 
‘Ja hoor, de ergste pijn is geweest.’ 
‘Tja, wie mooi wil zijn, moet…’ 
‘Nou daar gaat het echt niet alleen om.’ Terwijl ik de zin uitspreek heb ik al spijt.  

Communicatie
We zijn er zo goed in: oordelen en veroordelen. Niet eerst iemand aanhoren en daarna een mening vormen of conclusie trekken. Maar nee,  - BAM - in één keer: mooi/lelijk. Leuk/stom. Dom/slim. Hip/suf. Direct etiketteren: een efficiënte manier om snel informatie te ordenen. Iets wat in onze genen verankerd zit. Zo was het in de oertijd voor onze overlevingskans simpelweg noodzakelijk om snel een situatie op waarde te schatten. Bijvoorbeeld: is het wel of niet veilig om dit voedsel te eten. Tot op de dag van vandaag is onze communicatie doorspekt met oordelen. Denk maar eens aan kleine kinderen die een ander klasgenootje ‘gek’ of ‘raar’ vinden.

Need to evaluate
Dit geldt natuurlijk niet voor iedereen. Mensen verschillen in hun zogenoemde need to evaluate. Oftewel, de mate waarin ze direct een mening of oordeel vormen. Sommigen willen meteen overal iets van vinden. Hun tegenpolen hebben die behoefte nauwelijks. Als ze het nodig is, tappen ze voor hun oordeel uit ervaringen en kennis uit het verleden. Het volkomen oordeel vrij leven - een pijler van het Boeddhisme - is een uitzondering. Het  Of, zoals Deepak Chopra het verwoordde: ‘Door niet te oordelen, schep je stilte in je geest.’

Aandacht
In de psychologie wordt dit oordelende, classificerende gedrag gezien als verbloeming van je eigen behoeften. Idealiter beschrijf je iets, en geef je er een eigen emotie bij. Door een mening te vormen, scherm je je eigen emotie af. Het maakt je minder kwetsbaar. En zorgt er voor dat er geen echt contact is. 
Oprechte nieuwsgierigheid, waarnemen, ervaren en aandachtig luisteren. Het lijkt zo vanzelfsprekend, maar in de praktijk schieten we in conclusies. Dat proces is niet zo 1, 2, 3 te keren. Het is echter de vraag wat je met die oordelen doet. Probeer ze eens van een afstandje te bekijken en ze niet direct te uiten. Waarom vind je iets en wat zegt dat over jezelf?

‘Maar je hebt gelijk hoor, het is vooral een esthetische keus. Ik hecht eigenlijk gewoon erg aan mijn uiterlijk. En vind het zo zonde dat mijn tanden weer scheef zijn gaan staan.’ Klinkt mij zelf eerder kwetsbaar dan verdedigend in de oren. Benieuwd of mijn collega’s dat ook zo interpreteren.