Weekly considerations
  • Psychologie
  • Reizen
  • Over mij
    • Portfolio >
      • Artikelen
      • Reisverslagen
      • Poëzie
      • Recensies
  • Contact
Picture
Sta op en schitter
Bewust het nieuwe jaar in


Daar zit ik dan, ‘opgesloten’ een torenkamer. Zo naar dit moment uitgekeken maar nu bevangen door onrust en verwarring. Ik staar naar buiten, loop van de tafel naar de wasbak en weer terug. Pak wat spulletjes uit. Veel is dat niet. “De stilte die het alleen zijn met zich meebrengt, houdt hun een spiegel voor waarin ze zichzelf naakt zien staan”, herinner ik me uit ‘de Profeet’ van Kahlil Gibran. 

Eind oktober besloot ik een mini-retraite in te lassen. Neurotisch sleet ik de laatste weken: ik deed te veel met te weinig aandacht en overgave. Dat moest anders. Het was tijd om stil te staan en na te denken over mijzelf, het leven en mijn (zakelijke) toekomst. Yoga- en meditatieweken passeerden de revue. Het werden vier dagen in Kasteel Slangenburg.

Kasteel Slangenburg is een adembenemende locatie, niet op de laatste plaats vanwege het rijk gedecoreerde interieur. De dood van Frederik Johan van Baer’s (1645-1713) vrouw – vlak na hun huwelijk – laat bij hem diepe sporen na. Ter herinnering aan haar verrijkt hij het kasteel met prachtig stucwerk en wandschilderingen, grotendeels het werk van kunstschilder Gerard Hoet.

Prinses
En zo zit ik nu in een heuse torenkamer. Helemaal bovenin, in het oudste deel van het kasteel. De geluiden om mij heen zijn opmerkelijk genoeg bekend; het ouderwetse geluid van een zachtjes tikkende, doorlopende verwarming die sputterend extra warmte genereert. Verder stilte en een gemengde sensatie van rust, vervreemding en authenticiteit. Vanuit het raam zie ik de rimpelloze kasteelgracht. Ik voel me - op mijn joggingbroek na - een prinses.  

Uitgebreide lunch
In het kasteel mag en kan alles. Het enige wat ‘moet’ is tijdig verschijnen bij de maaltijden. Om te beginnen het ontbijt. Daar ontspint zich de eerste dag gelijk een heel prettig gesprek. We zetten dit voort tijdens een ochtendwandeling. Ons leven komt zonder gêne of belemmeringen voorbij. Onzekerheden, angsten, kwetsbaarheden maar ook: herkenning, verlangens en een kritische reflectie.  
Daarna een zeer verzorgde driegangen lunch. De ongeschreven regels tijdens deze maaltijd overweldigen in eerste instantie en maken wat onzeker. De kasteel mores wennen echter snel. Evenals de bel voor het eten om te verzamelen, tijdens het eten om af te ruimen en na de maaltijd om af te sluiten.

Grootste pijn én schoonheid
De tijd verstrijkt ongemerkt. Soms vluchtig, daarna weer rustig. Het vinden van rust en reflectie gaat steeds makkelijker. Is het de locatie, mijn wandelingen, de natuur, meditatie óf juist de momenten op mijn kamer: confronterend maar intens. Ik constateer dat ik te vol zit: het is tijd om bepaalde zaken lost te laten. Hiertoe doorleef ik nog éénmaal (?) emoties. Er moet ruimte komen voor sluimerende verlangens en ambities of zoals Kahlil Gibran zo treffend schreef: “wat in u het zwakst en het meest verward schijnt, is het sterkst en meest vastberaden”. 

Het kasteel is tot 1945 in privé bezit. Na de oorlog kwam het in handen van Staatsbosbeheer en bood het onderdak aan Benedictijner monniken. “Benedictijner monniken leven volgens de Regel die St. Benedictus schreef rond het jaar 540. Het zijn mensen die de eenzaamheid zoeken, de stilte. Het is in de stilte dat de mens zichzelf leert vinden en zo kan komen tot overwegen en bidden. De monniken trachten zich te geven aan wat men noemt het beschouwde leven". In de periode tussen 1948 en 1952 bouwden de monniken een abdij, zo’n 2 kilometer verderop. 

Ochtendgebed
De diensten in de nabijgelegen abdij zijn vanzelfsprekend toegankelijk voor de kasteelgasten. Het zijn er nogal wat op één dag. Ik kies voor het ochtendgebed. Om zeven uur ’s ochtends sluip ik - krakende vloeren en piepende deuren negerend - door het kasteel. Door de achterdeur (eigenlijk meer een raam) loop ik via een bruggetje de kasteelgracht over de donkere ochtend in. Met gemende gevoelens ervaar ik het ochtendgebed: de inhoud raakt me niet zozeer, wel de discipline en overgave van paters en monniken. 
Tijdens de terugwandeling is het landschap inmiddels ook ontwaakt. Het gras en de bomen zijn wit van de rijp. Vanuit de struiken klinkt geritsel, zo’n vier reeën springen schichtig voorbij. Ik kijk ze zo lang mogelijk na, de witte billen vertederen. Daarna weer volstrekte stilte – de natuur en ikzelf.
​

Mediteren in de Abdij
Het kasteel organiseert voor de liefhebber lezingen en meditaties. Dit laatste kan ook in de abdij, al is die maar voor twee mensen uit het kasteel toegankelijk. Ik beleef daar een gevarieerde meditatie van geluid, beweging, stilte en tekst. “Sta op en schitter (…) weet je geborgen in een nieuw licht”. De woorden raken me, in stilte stromen tranen, ik laat het gaan. Hoe treffend om hier mee af te sluiten. 
​

Kasteel Slangenburg is inmiddels is al ruim 50 jaar toegankelijk als gastenverblijf van de Abdij: een plek  ‘van rust, bezinning en ontmoeting’. De gasten vormen een gemêleerd gezelschap: van burn-out tot natuurgenieter. Voorwaarden voor een verblijf in het kasteel is dat je er minimaal drie nachten verblijft. Kamers zijn vanaf 50 euro per nacht beschikbaar, inclusief drie maaltijden. Voor meer informatie: http://www.kasteelslangenburg.nl/

December 2013

Verlies in het DeLaMar Theater: 
Zwak begin, meeslepend midden, onbevredigend einde.

Verlies vertelt het verhaal van Stella en Rik die na de dood van hun zoontje van elkaar vervreemden. Ongedeelde emoties, achterdocht, verdenkingen en schuldgevoelens drijven hen uit elkaar. Het verhaal is gebaseerd op het boek van Nicci French en bewerkt door Léon van der Sanden.

Het stuk begint zwak: er lijkt een blokkade te zijn bij de hoofdrolspelers (Isa Hoes als Stella en Ad Knippels als Rik) waardoor de dialogen niet raken en ongeloofwaardig overkomen. Na verloop van tijd worden de emoties indringender: de ontkenning van Stella – en haar onuitgesproken verdriet – vormt een contrast met de wanhoop van Rik. Verlies raakt vele thema’s: rouwverwerking, wanhoop, onmacht, eenzaamheid, vervreemding en het verlangen naar vervolgen tijden of een nieuw begin. De thema’s zijn weliswaar tamelijk clichématig, maar niettemin herkenbaar en invoelbaar.

Op indringende wijze raak je als toeschouwer betrokken bij een onhoudbare situatie waarin de spanning van het onuitgesprokene voelbaar is. De sobere enscenering en subtiele belichting ondersteunen deze sensatie.

De laatste minuten zijn een emotioneel contrast: ondanks de opgewekte afsluiting blijft de bezoeker met een onbevredigend gevoel achter: hoe lang is het nieuwe leven gegund?

April 2013
Ervaar de schoonheid van de Matthäus, zing mee! 


29 maart 2013: de meezing Matthäus Passion in de Geertekerk in Utrecht. Een indrukwekkende locatie, mensen met een gedeelde passie en een dirigente (Madeleine Ingen Housz) die je uit je comfortzone trekt: een bijzonder begin van het paasweekend.

Het meezingconcert biedt zangers de gelegenheid om ‘de schoonheid van het geheel te ervaren’. Het gaat niet zozeer om perfectie maar om de ervaring, het gevoel en je eigen plezier. Dit laatste neemt een enkeling wel erg letterlijk door vervolgens niet op de (minimale) aanwijzingen van Madeleine te letten. 

Maxim Februari leidt de uitvoering in. Aan de hand van het gevangenisvoedselarrest uit 1940 reflecteert hij op twee botsende principes: het rechtvaardigheidbeginsel (geen straf zonder schuld) versus. het solidariteitsbeginsel (de christelijke opoffering). Beide principes zijn diepgeworteld in onze cultuur en prominent aanwezig in de Matthäus. Zijn inleiding nodigt uit tot overdenking: het solidariteitsbeginsel domineert geregeld in mijn leven, terwijl het mij tegelijkertijd regelmatig in ongewenste situaties brengt. De eerste tonen van het openingskoor klinken – bekend maar elke keer weer overweldigend. Gedachten breken af, opwinding krijgt de overhand: de Matthäus Passion, voor het eerst zelf zingend, samen met degene die mij de liefde voor dit meesterwerk bijbracht.

De omvang van het koor is indrukwekkend (zo’n 300 zangers) en staat in schril contrast met het orkest. De alt (Ine Boersma) en bas (Joost Schouten) compenseren het gebrek aan volume van het orkest ruimschoots. Met een prachtige uitvoering van ‘Erbarme dich’ en ‘Mache dich, mein Herze, rein’ tillen zij deze uitvoering naar een hoger niveau. Het koor laat het helaas afweten bij ‘Sind blitze, sind donner in wolken verschwunden’. De eerste inzet is verkeerd, de rest van het koor raakt in verwarring: geen vuurwerk. 

Het slotkoor laat een lange – respectvolle – stilte achter. Daarna volgt (toch) een groot applaus. Helaas, dit past niet bij de Matthäus. Een dergelijke uiting van waardering is echter onvermijdelijk geworden in de huidige maatschappij vrees ik. Daarna volgt een deceptie: Madeleine nodigt het koor uit om gezamenlijk de slotaria te zingen. Een voor mij onbegrijpelijk moment.  

Maart 2013

Goede muziek, organisatie laat te wensen over

Dankzij een mooie aanbieding wist ik ruim van te voren kaartjes te bemachtigen voor het thehaguejazz festival. Zaterdag 18 juni 2011 was het dan eindelijk zover. In en rond het Kyocera stadion — ‘zeg maar gewoon ADO-stadion hoor, is een stuk makkelijker’ aldus een vrouw bij de NS service
balie — waren 8 podia ingericht waar gedurende drie dagen 92 optredens plaatsvonden.

Kort de achtergrond: bij het verdwijnen van het North Sea Jazz festival uit Den Haag heeft de gemeente zich hard gemaakt voor een ‘alternatief’. Het thehaguejazz festival trok de afgelopen 6 jaar dan ook in toenemende mate bezoekers én noemenswaardige artiesten.

Dit jaar bood het Haagse stadion voor het eerst onderdak aan thehaguejazz. Op de avond van 18 juni was het optreden van Ntjam Rosie met haar prachtige, veelzijdige stem het begin van een aantal indrukwekkende optredens. Het Danilo PerezTrio ging — ieder voor zich — volledig op in de muziek en vormden gezamenlijk een prachtig geheel: een genot om naar te
luisteren. Dezelfde (klassieke) relaxte sfeer - ongedwongen en in vervoering brengend - kwam even later terug bij The Jazz Message, celebrating Art Blakey.

Tussendoor was plek voor één van de grotere namen van die avond, Gare du Nord, met een waanzinnig sterke performance. Ook al kwam de regen met bakken uit de hemel: al swingend zong het gemêleerde publiek vol overgave mee met ‘Beautiful day’.

De regen was jammer, hierdoor werd het een stuk minder prettig om rond het — deels overdekte — horecaplaza te vertoeven. En dit was niet het enige moment dat we buiten stonden. Zonder al te veel af te willen geven op de organisatie — alle faciliteiten zoals de munten, de bar en wc’s waren uitstekend geregeld — liet de overgang tussen twee optredens te wensen over. Deze overgangen duurden (te) lang (kan een soundcheck ook niet ‘s middags al plaatsvinden?). Het programma liep daardoor uit, wij dropen — lichtelijk geïrriteerd — na 40 minuten wachten af bij de tent waar Angie Stone zou optreden. Jammer, de logistiek lijkt zo gemakkelijk beter te kunnen.  De zalen in het stadion zijn mijns inziens ongeschikt voor dergelijke festiviteiten en hierdoor komen de optredens onvoldoende uit de verf.

In plaats van Angie Stone sloten wij de avond af met een spetterende — audiovisuele — show van Kruger & Dorfmeister: elektrisch en dus van een heel andere aard dan de overige optredens maar zeker de moeite waard.

Daarna — dit was dan wel weer buitengewoon goed geregeld — met de Kwibus (een soort discobus) terug naar het centraal station. Het was een muzikale top avond en de organisatorische kanttekeningen waren de volgende dag weer snel vergeten.

Juni 2011
  • Psychologie
  • Reizen
  • Over mij
    • Portfolio >
      • Artikelen
      • Reisverslagen
      • Poëzie
      • Recensies
  • Contact