Dichttimmeren

"It's time to change." De uitspraak doet denken aan de Amerikaanse campagne zeven jaar geleden. Nu komt het geluid echter uit Myanmar: een hotelmanager deelt zijn ideeën over de aanstaande verkiezingen. Zijn gedachte sluit aan bij een groot deel van de bevolking. Op verschillende plekken in het land spreken inwoners - zij het soms op een wat gedempte toon - hun hoop uit. "Als zij wint, is het feest," vervolgt de man. Op de gevolgen bij een andere uitslag loopt hij liever niet vooruit.

Op acht november vinden de lang verwachte verkiezingen plaats. Deze datum stond afgelopen tijd onder druk. Zo werd in oktober nog een wijzigingsverzoek ingediend - en afgewezen: inwoners van de in de zomer overstroomde gebieden zouden wel iets anders aan hun hoofd hebben dan verkiezingen, zo luidde het argument. De getroffen staten mogen wel daags na de 8e hun stem uitbrengen.

Voor enkele regio's (de conflictgebieden) is het onmogelijk om zich in november uit te spreken: een bevel van het leger dat sinds 53 jaar een strikt regime voert. Vanaf 2011 hebben zij de teugels iets laten vieren en ontstond er ruimte voor internationale betrekkingen. De gewone burger merkt daar echter nauwelijks iets van: "al het geld gaat naar het leger, zij hebben geen oog voor de bevolking," aldus Loyd, een eindtwintiger uit de Shan-staat.

Afgelopen weken intensiveerden de campagnes. Overal in het land duiken posters, stickers, T-shirts, flyers en vlaggen én auto's op. Afgevaardigden toeren rond in met vlaggen en lichtjes versierde voertuigen. Allemaal voorzien van luidsprekers waar keiharde - Bollywoodachtige - muziek uitkomt. Mensen in, op én uit auto's hangend, scanderen leuzen naar de toeschouwers. Zo doen zij zelfs de meest afgelegen plekken aan. "We hebben bijna 90 partijen in dit land; elke stam heeft een eigen vertegenwoordiging. De vijf miljoen mensen in dienst zijn verplicht om op het leger te stemmen. De rest heeft straks keus uit zes partijen, waarvan er slechts één echt anders is. De andere vijf zijn verweven met de overheid. Een derde, door het leger aangestelde, partij telt uiteindelijk alle stemmen," zo vertelt Loyd.

Die ene, echt andere partij is vanzelfsprekend de National League for Democracy (NLD) van Aung San Suu Kyi oftewel de 'woman party'. De dame die 15 jaar lang met huisarrest leefde en alles opgaf - zelfs de begrafenis van haar Britse echtgenoot - voor haar ideaal: een democratisch Myanmar. Zowel nationaal als internationaal zijn alle ogen op haar gericht. Buitenlandse aandacht voor haar (en dus nu de verkiezingen) nam aanzienlijk toe na 1991, het jaar dat zij de Nobelprijs voor de Vrede ontving.

De uitslag zal op z'n vroegst half november bekend zijn. Daarbij is er in ieder geval één zekerheid: 25 procent van de zetels is gereserveerd voor het leger. Voor een grondwettelijke wijziging is meer dan 75 procent van de stemmen nodig. Het daadwerkelijk doorvoeren van veranderingen lijkt dan ook een vrijwel onmogelijke opgave. Dat maakt de bevolking niet minder hoopvol en optimistisch: volgens hen wint de NLD en regeert 'Maa Suu' straks het land. Één obstakel is daarbij uit het oog verloren: bij wet mag de president(e) geen buitenlandse echtgenoot of kinderen hebben.